Fazla kilolar veya obezite, askerlik çağına gelen pek çok gencin merak ettiği konuların başında geliyor. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, personelin ve yükümlülerin sağlık durumlarını belirli bir yönetmelik çerçevesinde değerlendirir. Dolayısıyla, bir kişinin askerliğe elverişli olup olmadığı, boyuna göre kilosunun yönetmelikte belirtilen sınırlar içinde kalıp kalmadığına bağlıdır. Bu rehber, obezite ve askerlik ilişkisini TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre açıklıyor.
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ve Kilo Sınırları
Askerlik yükümlülerinin kilo değerlendirmesi, “Sağlık Yeteneği Yönetmeliği” içerisinde yer alan boy ve ağırlık sınırları tablosuna göre yapılmaktadır. Bu konu, yönetmeliğin “İç Hastalıkları” bölümündeki Madde 33 altında özel olarak düzenlenmiştir. Yönetmelik, kararı Vücut Kitle İndeksi (VKİ) yerine, kişinin boyuna karşılık gelen ideal kilonun kaç kilogram üzerinde olduğuna göre verir. Değerlendirmede temel alınan çizelge aşağıdadır.
Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesi
| Boy (cm) | Ağırlık Üst Sınır (kg) | Ağırlık Alt Sınır (kg) |
|---|---|---|
| 150 | 55 | 43 |
| 151 | 56 | 44 |
| 152 | 56 | 45 |
| 153 | 57 | 45 |
| 154 | 57 | 46 |
| 155 | 58 | 46 |
| 156 | 59 | 47 |
| 157 | 60 | 48 |
| 158 | 61 | 48 |
| 159 | 61 | 49 |
| 160 | 61 | 50 |
| 161 | 62 | 50 |
| 162 | 63 | 51 |
| 163 | 64 | 51 |
| 164 | 64 | 52 |
| 165 | 65 | 53 |
| 166 | 66 | 53 |
| 167 | 67 | 54 |
| 168 | 68 | 54 |
| 169 | 68 | 55 |
| 170 | 69 | 55 |
| 171 | 70 | 57 |
| 172 | 71 | 58 |
| 173 | 71 | 58 |
| 174 | 72 | 58 |
| 175 | 72 | 59 |
| 176 | 73 | 60 |
| 177 | 75 | 61 |
| 178 | 75 | 61 |
| 179 | 76 | 62 |
| 180 | 77 | 63 |
| 181 | 78 | 64 |
| 182 | 79 | 65 |
| 183 | 80 | 66 |
| 184 | 81 | 66 |
| 185 | 82 | 67 |
| 186 | 83 | 68 |
| 187 | 84 | 69 |
| 188 | 85 | 69 |
| 189 | 86 | 70 |
| 190 | 87 | 71 |
| … | … | … |
| 210 | 107 | 91 |
Kilo Fazlasına Göre Askerlik Durumu
Yönetmelik, kilo fazlası olan kişileri üç farklı sağlık dilimine ayırır. Bu nedenle, her dilim farklı bir askerlik kararını beraberinde getirir.
A Dilimi: Askerliğe Elverişli Durumlar
Eğer bir kişinin ağırlığı, yönetmelikteki “Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesi”ndeki üst sınırdan 30 kilograma (30 kg dahil) kadar fazlaysa, bu kişi Madde 33’ün A dilimine girer. Sonuç olarak, bu durumdaki yükümlüler “Askerliğe Elverişlidir” kararı alarak askerlik hizmetini yerine getirirler.
B Dilimi: Ertesi Yıla Bırakma ve Muafiyet
Kişinin ağırlığı, tablodaki üst sınırdan 31 kg ile 40 kg (40 kg dahil) arasında daha fazlaysa, bu durum B dilimi kapsamında değerlendirilmektedir. Bu durumda, kişiye hemen muafiyet verilmez. Bunun yerine, yükümlü hakkında bir yıl “ertesi yıla bırakma” veya “sevk geciktirmesi” kararı uygulanır. Bir yıl sonra yapılan kontrol muayenesinde kilo durumu hala aynı sınırlar içindeyse, kişiye “Askerliğe Elverişli Değildir” raporu verilir.
D Dilimi: Doğrudan Muafiyet
Eğer kilo fazlası, tablodaki üst sınırın 41 kg veya daha üzerindeyse, bu durum doğrudan D dilimi kapsamında ele alınır. Bu dilimdeki kişiler, herhangi bir erteleme işlemi olmaksızın “Barışta ve Savaşta Sürekli Olarak Askerliğe Elverişli Değildir” kararı ile askerlikten muaf tutulur.
Muayene Süreci Nasıl İlerliyor?
Obezite ve askerlik muafiyeti için izlenen süreç belirli adımlardan oluşur.
İlk Adım: Aile Hekimi ve Sevk
Askerlik yoklaması sırasında yapılan ilk muayenede, aile hekimi veya tek tabip boy ve kilo ölçümü yapar. Eğer ölçümler yönetmelikteki şüpheli sınırlara yakınsa, doktor yükümlüyü ileri tetkik ve kesin karar için TSK sağlık kurulu raporu vermeye yetkili bir hastaneye sevk eder.
Hastanede Boy-Kilo Ölçümü ve Kurul Kararı
Hastanede, yükümlünün boy ve kilosu resmi olarak tekrar ölçülür. Ardından, çıkan sonuçlar yönetmeliğin 33. maddesi ve ilgili boy-ağırlık tablosuna göre sağlık kurulu tarafından değerlendirilir. Kurul, kilo fazlasının hangi dilime girdiğini tespit ederek “Askerliğe Elverişlidir”, “Ertesi Yıla Bırakma” veya “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlarından birini verir. Bu süreç, obezite ve askerlik durumunu netleştiren son adımdır.
